Zelf zandstralen/glasparelen werkt kostenbesparend

Het restaureren van tweewielers is een kostbare zaak geworden. Hier komen steeds meer signalen van in omloop. En toegegeven in sommige gevallen is dat ook zo. Je moet dan ook het walletje bij het schuurtje houden. Aan een bromfiets die na de restauratie zo'n 600 Euro waard is ga je geen 1000 euro spenderen. Althans wanneer er geen andere redenen meespelen tenminste. En toch komt het voor dat je op de beurzen meerdere van dit soort klassiekers fantastisch mooi gerestaureerd ziet schitteren. Ja, denk je dan hoe, kan dat toch, wat is er aan de hand?

De mogelijkheden
"Restaureren hoeft helemaal niet zo erg duur te zijn" zegt Hans Knijn eigenaar van een bedrijfje in straalwerkzaamheden."Bij ons mag je het allemaal zelf doen."  Hans  die immer positief gemutst is en deze gelegenheid biedt, toont met trots de ruimte waar het allemaal gebeurt. Het is opvallend schoon in de ruimte waar de straalkasten staan. En Hans houdt dat ook zo. Want naast uitbater van de Stormey Wheather Factory is hij tevens klokkenmaker. En als klokkenmaker weet hij als geen ander wat het is om de boel schoon te houden. Maar overdreven steriel is het er ook weer niet, want het moet allemaal wel werkbaar blijven.  In het nieuwe bedrijfspand in Zwaag, te Noord Holland, waar 4 straalkasten staan is ook een polijsthoek en zijn er verschillende straalmiddelen aanwezig, zoals grit en  glasparel. Verder voorziet hij de 'doe het zelfer' van deskundig advies en vakkundige begeleiding bij het stralen. Het is namelijk mogelijk om je eigen grit aan te schaffen. Dan ben je altijd verzekerd van schoon grit en kom je geen spullen tegen van een ander. "Eigenlijk is het - het ei van Columbus-" vervolgt Hans. "De mensen komen met hun eigen onderdelen, stralen zelf en bepalen ook zelf hoe mooi of iets worden moet. Zo kan je zelf de luchtdruk bepalen en afstellen op de gewenste straalkracht of bepalen welk straalmiddel je gebruikt. Het is bijvoorbeeld mogelijk om te stralen met aluminiumoxide. Dit is belangrijk wanneer je dunne plaat-stalen onderdelen hebt zoals een  flink geroest spatbord of een benzinetank. Er staat ook een grote kast waar een heel frame in kan. Dit komt steeds vaker voor. Een aluminium frame bijvoorbeeld van een motorfiets zal men niet gauw poedercoaten, die moet slechts gestraald,  juist omdat hij van aluminium is. Maar we hebben meer. Heb je gietstalen onderdelen neem bijvoorbeeld een cilinder dan kan je die direct in de  hittebestendige lak spuiten, daar heb ik speciale spuitbussen voor van V.H.T. Deze lak vormt een zeer goede bescherming van delen die nogal heet kunnen worden en afkoelen zoals uitlaten, motorblokken en cilinders."

Ervaringsdeskundige
Om het een en ander zelf als journalist te ondervinden toog ik gewapend met enige onderdelen naar Zwaag. Ik wierp me meteen maar op als ervaringsdeskundige. De televisie zit er ook vol mee dus waarom zou ik mijzelf die speld niet opspelden. Aangezien de restauratie van een klassieker al enige tijd mijn hersenen pijnigde en ik ook aan de wieg stond van een no-budget project toog ik vol goede moed naar Hans. De sissende ruimte met slangen en straalkasten bood de aanblik van een researchcentrum.  Ik  trok de trui maar vast uit. De rubber handschoenen die in de straalkast hangen willen namelijk nog wel eens wat stoffig zijn van binnen.  De straalkasten die allen bestaan uit een handzaam formaat kennen een afzuiginstallatie en een deurtje om de spulletjes door te doen. Dit deurtje nu heeft zo zijn eigen benadering. Na het stralen wil het nog wel eens aardig nadampen in de kast waardoor bij het openen een aardige wolk naar buiten ontstaat. "Adem in houden" zegt de deskundige en dan het onderdeeltje eruit. Voor het ruitje van de kast waardoor je het onderdeel ziet liggen tast je naar de spuitrevolver. Met je voet op een soort pedaal om het grit tot stralen te brengen. Het flauwe lichtschijnsel van het TL balkje beschijnt het onderdeel. De enorme stofwolk die ontstaat tijdens het stralen beneemt je veel zicht. Maar je blijft geconcentreerd kijken naar dat ene onderdeel; een carterhelft of dat kapje van de ontsteking dat zienderogen opknapt. Allerlei gedachten gaan dan door je heen. Aan b.v. de avond wanneer alle ontberingen zijn vergeten en de schoongestraalde onderdelen je lachend aanstaren, dan doe je dapper  je best om verder gaan. Soms leun je op je ene arm en dan weer op de andere. Het wordt zwaar in de kast. Dat pistool, het carter, die slangen maar na een half uur is het klaar.  Je rent de trap op naar Hans. Slaat het stof van de armen en toont voldaan het spiksplinternieuwe onderdeel van 50 jaar oud.  Hans die achter een kantoorraam zijn klokken bewerkt kijkt op de zijne. 'Nou al klaar" roept hij, "je bent pas een half uurtje bezig, dat wordt 7 Euro en 50 cent." En na een zucht van verlichting berg je de spulletjes op in de auto. Zelf stralen, ja waarom ook niet?  Dit scheelt een stuk in de kosten.

Tips
Over het straalbedrijfje van Hans dat iedere week steeds meer klanten trekt, wil hij het volgende kwijt. "In feite moeten de klanten wel een beetje weten waar het over gaat wanneer ze zelf gaan stralen. Je kan een heleboel ellende vermijden door eerst goed voor te bewerken. Vette onderdelen moet je nooit in aanraking brengen met het zand. Zorg dat je de delen die je moet stralen van te voren goed vetvrij maakt. Ook kan je als de deeltjes welke je moet stralen te klein zijn, van een carburateur bijvoorbeeld, deze het beste met een tangetje vasthouden. En dan zijn er nog een paar belangrijke punten. Delen die gepolijst dienen te worden moet je nooit stralen van te voren. Dit geldt ook voor delen die vernikkeld of verchroomd moeten worden. Je spuit er dan alleen maar inslag bij en dat komt het polijsten niet ten goede. Ook dien je zoveel mogelijk de kunststof delen te verwijderen. Deze verdwijnen als sneeuw voor de zon.  Ga je aan carters stralen, verwijder dan eerst de lagers, gegarandeerd dat ze daarna onbruikbaar zijn wanneer je ze laat zitten. En dan het volgende, stralen is een snelle wijze om iets op te knappen. Er zijn altijd nog mensen die verkeerd beginnen. Ze gaan rustig uren zitten roestkrabben thuis en zetten het onderdeel daarna in de menie. Dat is ook een manier maar vaak niet de goede. Gerust het restaureren van een brommer of motorfiets hoeft nog niet zo in gewikkeld te zijn, dat merken wij aan de toeloop der restaurateurs. En als je ze dan weer tevreden naar huis toe ziet gaan, ach, dan heb ik het ook naar mijn zin. Daar ga je voor. Opknappen is leuk maar bewandel wel de juiste wegen."

Rene de Ruyter